to the pictures / naar de foto's

De Kleuters van 1957.

Het overkwam velen en het overkwam ook Ria van Wanrooij: op haar 14de van school, werken, poetsen, geld verdienen.

Eerst in een hotel en later in de keuken van een bejaardenhuis.

Ze ontmoette een aardige man, Henk, ze trouwden en toen zich een kind aankondigde stopte ze met werken. “Dat deden de meisjes toen nog, in die tijd. Toch?”, zegt ze, met enige aarzeling in haar stem.

En toen ging er iets fout. Na Marks geboorte viel ze in een diepe zwarte put. Een postnatale depressie heet dat, maar Ria had daar nog nooit van gehoord. “Ik wist niet wat het was, maar het was verschrikkelijk, dat gun je niemand.”

Ze krabbelde weer overeind – “Je moet aan de gang zien te blijven”, ondervond ze - en toen haar zoon 15 jaar was ging ze weer werken, wederom in een bejaardenhuis.

Maar voor wie manisch depressief is, valt ‘aan de gang blijven’ niet mee. Soms denk je dat je de hele wereld aan kan en soms val je in afschuwelijke diepten. Die perioden wisselen zich af en dat is ook voor de omgeving een verschrikking. “De familie, het gezin, is er huiverig voor. Ze trekken zich terug”, zegt Ria. En, bitter: “Je kunt beter een been breken.”

Medicijnen moeten er nu voor zorgen dat ze niet te hoog stijgt en niet te diep zakt. Werken gaat niet meer. Ze zwemt wat, ze fietst, ze doet yoga. En samen met Henk reist ze soms, in hun camper. De steden laten ze liggen. Ze gaan de natuur in, naar stille plekjes, waar ze zo weinig mogelijk mensen zien.

---